معرفی نارنگی دیررس یاشار

مرکبات دیررس به دلیل آنکه عرضه آنها در فصلی از سال انجام می شود که خبری از سایر رقم های مرکبات نیست از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار هستند. کمبود نسبی این رقم به ویژه در مورد نارنگی ها باعث انجام پروژه ای اصلاحی با هدف بدست آوردن رقم دیررس نارنگی در سال 1368 گردید که در چهار مرحله به مدت 21 سال در ایستگاه تحقیقات مرکبات خرم آباد تنکابن به اجرا در آمد. مرحله اول (1372-1368) با دورگ گیری کنترل شده بین مینئولاتانجلو ((citrus paradisi cv. duncan × c. reticulata cv. dancy به عنوان والد مادری و نارنگی شانگشا (c. changsha) به عنوان والد پدری که هر دو از ارقام تقریباً دیررس هستند، شروع شد. بعد از دستیابی به نهال های دورگ در مرحله اول، ارزیابی مقدماتی کمی و کیفی میوه نتاج حاصله در مرحله دوم پروژه (1377-1373) انجام پذیرفت و از میان ژنوتیپ های مذکور، در سال 1377 دورگی با خصوصیات مطلوب (یاشار) گزینش شد. برای انجام ارزیابی کمی و کیفی میوه و سازگاری یاشار با پایه های غالب در مناطق شمالی کشور، مراحل سوم و چهارم پروژه (1388-1378) به مرحله اجرا در آمد، به طوری که پس از پیوند و رشد نارنگی یاشار روی پایه های نارنج (c. aurantium)، پونسیروس تریفولیاتا ((poncirus trifoliata، سوئینگل سیتروملو ((c. paradisi × p. trifoliata، ترویر سیترنج ((c. sinensis × p. trifoliata و فلاینگ دراگون ((poncirus trifoliata cv. flying dragon، نهال ها در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با پنج تیمار پایه در سه تکرار و شش درخت در هر واحد آزمایشی، در زمین اصلی کاشته شدند و در مرحله آخر، صفات مذکور مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج مراحل مختلف این پژوهش نشان داد که درختان یاشار تاجی گسترده و پهن داشته و شاخه های آن که تقریباً بی تیغ است در اثر وزن میوه ها حالت آویزانی به خود بگیرند. میوه ها به رنگ نارنجی پررنگ و دارای هسته با اندازه متوسط تا درشت، به شکل کروی تا پخت بود و محور میانی آنها نسبتاً توخالی است. پوست میوه به آسانی نارنگی های دیگر قابل جدا شدن از گوشت نیست. میوه های این رقم در مناطق شمالی کشور در اردیبهشت ماه می رسند و لذا از دیر رس ترین ارقام نارنگی محسوب می شود. مجموعه ویژگی های مذکور به همراه رنگ نارنجی پررنگ گوشت و عطر و طعم بسیار مطلوب میوه باعث شد تا رقم یاشار از ارزش اقتصادی بالایی در بازار برخوردار باشد. درختان حاصل از پیوند یاشار روی پایه سیتروملو در مقایسه با چهار پایه آزمایش شده دیگر، بیشترین مجموع عملکرد، درشت ترین میوه و بیشترین درصد آب میوه را داشتند و می توان از پایه سیتروملو برای رقم مذکور در مناطق شمالی کشور با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی، خاک و بیماری، استفاده کرد.